Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği olarak, sağlıktaki sistemsizlik ve dağınıklığın toplumun tüm kesimlerini ve toplum sağlığını olumsuz etkilediğini her zaman vurguladık. Anayasal bir hak olan sağlığa erişimin neredeyse mümkün olmadığını her zaman vurguladık. Sağlıktaki sistemsizliğin toplumun tüm kesimlerini olumsuz etkilemektedir, ancak özellikle engelli bireyler, dezavantajlı gruplar ve çocuklar için bu sorunlar çok daha ağır yaşanmaktadır.
Mevcut sağlık altyapımız, yıllardır süren planlansızlık, umursamazlık ve sistemin olmayışı nedeniyle zaten zorlanmakta; bu kaotik yapının en fazla mağdur ettiği kesim ise engelli bireyler olmaktadır. Engelli bireylerin sağlığa erişimini kolaylaştırmak yerine, mevcut durum neredeyse imkânsız hâle getirmiştir. Sağlık kurumlarına güvenli ve bağımsız ulaşımı sağlayacak altyapı yoktur. Hastaneler ve sağlık merkezleri erişilebilir değildir, randevu sistemleri, yönlendirmeler, destek mekanizmaları ve profesyonel yardım süreçleri engelli bireylerin ihtiyaçlarını gözetmemektedir.
Eğitim sistemi, ulaşım altyapısı, kent planlaması ve kamusal alanların hiçbir aşaması engelli bireylerin ihtiyaçları düşünülerek tasarlanmamıştır. Bu nedenle erişilebilirlik sorunu yalnızca sağlık sisteminin eksiklikleriyle sınırlı olmayıp toplumun tüm organizasyonunu etkileyen yapısal bir eşitsizlik ve umursamazlık sorunudur.
Sağlık hakkı; anayasal, evrensel, eşit ve yöneticiler tarafından sağlanması zorunlu bir insan hakkıdır. Engelli bireylerin sağlığa erişiminin güvence altına alınabilmesi için sağlık altyapısında erişilebilirlik standartları derhal zorunlu hâle getirilmeli; ulaşım ve kent planlamasında engelli bireyleri önceleyen düzenlemeler yapılmalı; engelli bireyler ve yakınları için profesyonel destek mekanizmaları oluşturulmalı; sağlık çalışanları engelli iletişimi ve bakımına yönelik eğitimlerle güçlendirilmeli ve tüm randevu, yönlendirme ve başvuru sistemlerinde erişilebilirliği artıracak düzenlemeler gecikmeksizin hayata geçirilmelidir.
Toplumsal eşitsizliklerin en görünür hâle geldiği alan, engelli bireylerin yaşam mücadelesidir. Bu nedenle engelli bireylerin haklarına yönelik iyileştirmeler bir tercih değil, toplumsal bir zorunluluktur. Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği olarak, engelli bireylerin sağlık hakkı başta olmak üzere tüm temel haklarının ve engelsiz yaşam hakkının kararlı savunucusu olmaya devam edeceğimizi vurgulamak isteriz.
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Yönetim Kurulu (a)
Prof. Dr. Ceyhun Dalkan, MD
(Başkan)
