Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı

Günümüzde akciğer kanseri, dünya genelinde en sık tanı koyulan (2,5 milyon) ve kansere bağlı ölümlerde (1,8 milyon) birinci sırada yer alan kanser türüdür ¹. Bu nedenle kasım ayı tüm dünyada “Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı”, 17 Kasım ise “Akciğer Kanseri Farkındalık Günü” olarak kabul edilmektedir.

Tütün ürünleri, akciğer kanseri gelişimindeki en önemli risk faktörüdür ve akciğer kanserlerinin %90’ından sorumludur ². Sigara içiciliğinin akciğer kanserine neden olabileceği ilk kez 1912 yılında farkedilmiş ve ardından bu alanda çok fazla epidemiyolojik kanıt yayınlanmıştır ^3-6. Uzun süreli sigara içicisi bireylerde akciğer kanseri gelişim riski, hayat boyu hiç sigara içmemiş bireylerden 10 ile 30 kat fazladır; ayrıca ağır sigara içicisi bireylerin yaşam boyu akciğer kanseri gelişim riski %30’a ulaşmaktayken, bu risk hiç sigara içmemiş bireylerde <%1’dir ^7,8. Tütün ürünleri haricinde asbest maruziyeti, radon gazı, hava kirliliği, radyoterapi tedavileri, akciğerde inflamasyon yaratan hastalıklar (kronik obstrüktif akciğer hastalığı, bronşit, pnömoni, alfa-1 anti-tripsin eksikliği, tüberküloz), bazı genetik faktörler akciğer kanseri gelişim riskini artırmaktadır ^9-16.

Akciğer kanserinde hastalar öksürük, hemoptizi, göğüs ağrısı, nefes darlığı, ses kısıklığı, metastaz lokasyonlarına dair semptom-bulgular, konstitüsyonel semptomlar (halsizlik-güçsüzlük, iştahsızlık, kilo kaybı) ve paraneoplastik sendromlar gibi geniş bir semptom ve klinik bulgu kümesiyle prezente olabilir ^17-24.

Akciğer kanseri tanısından şüphelenilen her hastada intravenöz kontrastlı toraks tomografisi bazal değerlendirme için çekilmelidir. Evreleme açısından ise tüm vücut pozitron emisyon tomografi standart yaklaşım metodudur ve bilgisayarlı tomografik görüntülemlere göre özellikle lenf nodu evrelemesi açısından daha üstün bir metodolojidir ^25-27. Evre III-IV hastalığı ve beyin metastazı düşündüren semptomları olan hastalarda kontrastlı beyin manyetik rezonans görüntüleme evrelemenin rutin bir parçası olmalıdır ²⁵.

Akciğer kanserinde önleme, uzun dönem için benimsenmesi gereken en etkili halk sağlığı stratejisidir. Akciğer kanserlerinin %90’ının sigara kaynaklı olması nedeniyle, sigaranın bırakılmasının teşvik edilmesi gerekmektedir. Bu yaklaşım belirli ülkelerde akciğer kanseri sıklığını ve mortalitesini azaltmaya başlamakla birlikte; sigarayı bırakan bireylerde uzun yıllar bu risk sebat etmektedir ^1,28-30. Akciğer kanseri tanısı alan bireylerde evre en önemli prognoz göstergesidir. Evre I hastaların beş yıllık genel sağ kalımları %68-92 arasındayken, evre IV için bu olasılık %0-10 arasındadır ³¹. İşte bu gerçekliklerden hareketle, akciğer kanseri için tarama 2014 yılından itibaren pek çok otorite ve kılavuz tarafından önerilmektedir.

Bilgisayarlı tomografi (BT) teknolojisindeki iyileştirmeler sayesinde daha düşük radyasyon maruziyetleri ile yüksek çözünürlüklü görüntüler elde edilmesi mümkün hale geldi. Bu sayede düşük doz helikal BT akciğer kanseri taraması alanında değerlendirilmeye başlandı. Bu alanda ilk olarak National Lung Screening Trial (NLST) çalışması gerçekleştirildi. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki 33 ayrı merkezde, 53454 yüksek riskli katılımcı çalışmaya dahil edildi. Dahil edilme kritlerinde katılımcıların 55-74 yaş arasında olması, en az 30 paket/yıl sigara hikayesi bulunması, aktif içici olması veya sigarayı bırakmış olanların son 15 yıl içerisinde bırakmış olması koşulları mevcuttu. NLST çalışmasında gönüllüler, 3 yıl süreyle yıllık düşük doz BT veya akciğer grafisi kollarına randomize edildiler. Düşük doz BT kolunda akciğer kanserine bağlı mortalite, akciğer grafisi koluna göre %20 azaldı (%95 güven aralığı (GA), 6,8-26,7; P = 0,004); ayrıca herhangi bir nedene bağlı ölüm riskinde %6,7 azalma gözlemlenmiş (P = 0,02) ³². Sonrasında gelen NELSON çalışması, Hollanda ve Belçika’da aktif sigara içicisi veya son 10 yıl içinde bırakmış olan, 50-74 yaş arasında, >15 sigara/gün >25 yıl veya >10 sigara/gün >30 yıl sigara öyküsü olan gönüllüler düşük doz BT ve kontrol kollarına randomize edildiler. Düşük doz BT koluna randomize olan gönüllülere BT çekildikten sonra, takip BT’ler 1., 3. ve 5,5. yıllarda çekilmekteydi. Akciğer kanserine bağlı mortalite düşük doz BT kolunda, kontrol koluna göre %24 azalmıştı (Rölatif risk 0,76; %95 GA 0,62-0.94). Düşük doz BT kolunda tanı alan hastaların %59’u evre I, %9’u evre IV’te tanı alırken, kontrol kolunda evre I %13,5, evre IV ise %46’ymış ³³. Bu çalışmalar haricinde, daha az katılımcıyla beş ayrı çalışma daha yayınlanmış, ardından toplam 7 çalışmanın meta-analizi yapılmıştır ^34-39. Meta-analizde düşük doz BT kolunda akciğer kanserine bağlı mortalite azalması verifiye edilmiştir. Bu sonuçlar ışığında pek çok birlik akciğer kanseri taramasına kılavuzlarında yer vermiştir (Tablo 1).

Tablo 1

Organizasyon	Öneri	Yıl
Amerikan Göğüs Cerrahi Birliği ⁴⁰	55-79 yaş, ≥30 paket/yıl sigara öyküsü olan, aktif içici veya son 15 yıl içinde bırakmış olan bireylerde yıllık düşük doz BT	2012
Amerikan Kanser Cemiyeti ⁴¹	50-80 yaş, ≥20 paket/yıl sigara öyküsü olan olan bireylerde yıllık düşük doz BT	2023
Amerikan Göğüs Hekimleri Koleji ⁴²	55-77 yaş, ≥30 paket/yıl sigara öyküsü olan, aktif içici veya son 15 yıl içinde bırakmış olan bireylerde yıllık düşük doz BT	2018
Ulusal Kapsamlı Kanser Ağı ⁴³	≥50 yaş, ≥20 paket/yıl sigara öyküsü olan olan bireylerde yıllık düşük doz BT	2022
Amerika Birleşik Devletler Önleyici Servisler Görev Gücü ⁴⁴	50-80 yaş, ≥20 paket/yıl sigara öyküsü olan olan, aktif içici veya son 15 yıl içinde bırakmış olan bireylerde yıllık düşük doz BT	2021

Mortalitede azalma gösteren iki büyük randomize çalışma, birliklerin önerileri ve kılavuzlara rağmen bütün dünya ölçeğinde akciğer kanseri taramasına günlük pratikte pek az yer verilmekte, taranması gereken hastaların yaklaşık %6’sının tarandığı tahmin edilmektedir ⁴⁵. Bunun gerekçelerinde merkezi yönetilen programlar olmaması, tarama neticesinde gelişebilecek komplikasyonlara dair endişeler ve uyum problemleri yer almaktadır ^46-48.

Biz hekimlere bu noktada düşen, sigaranın bırakılmasının teşvik edilmesine yönelik programlar üretmek, hastaları buna teşvik etmek ve yüksek riskli kişilerin taranmasını günlük klinik pratiğimize yerleştirmektir. Yine ülkemizde sağlık alanında, hem sigaranın bırakılması hem de merkezi tarama programlarının bir devlet politikası olarak benimsenmesi ve uygulamaya geçirilmesi halk sağlığı alanında büyük önem arz etmektedir.

Doç. Dr. Ömer Diker

Kaynaklar

Bray F, Laversanne M, Sung H, et al. Global cancer statistics 2022: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin 2024;74(3):229-263. DOI: 10.3322/caac.21834.
Alberg AJ, Samet JM. Epidemiology of lung cancer. Chest 2003;123(1 Suppl):21S-49S. DOI: 10.1378/chest.123.1_suppl.21s.
Adler I. Primary malignant growths of the lungs and bronchi; a pathological and clinical study. London,: Longmans, Green, 1912.
Pearl R. Tobacco Smoking and Longevity. Science 1938;87(2253):216-7. DOI: 10.1126/science.87.2253.216.
Doll R, Hill AB. Smoking and carcinoma of the lung; preliminary report. Br Med J 1950;2(4682):739-48. DOI: 10.1136/bmj.2.4682.739.
Wynder EL, Graham EA. Etiologic factors in bronchiogenic carcinoma with special reference to industrial exposures; report of eight hundred fifty-seven proved cases. AMA Arch Ind Hyg Occup Med 1951;4(3):221-35. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14867935).
Samet JM. Health benefits of smoking cessation. Clin Chest Med 1991;12(4):669-79. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1747986).
Samet JM, Wiggins CL, Humble CG, Pathak DR. Cigarette smoking and lung cancer in New Mexico. Am Rev Respir Dis 1988;137(5):1110-3. DOI: 10.1164/ajrccm/137.5.1110.
van Loon AJ, Kant IJ, Swaen GM, Goldbohm RA, Kremer AM, van den Brandt PA. Occupational exposure to carcinogens and risk of lung cancer: results from The Netherlands cohort study. Occup Environ Med 1997;54(11):817-24. DOI: 10.1136/oem.54.11.817.
Darby S, Hill D, Auvinen A, et al. Radon in homes and risk of lung cancer: collaborative analysis of individual data from 13 European case-control studies. BMJ 2005;330(7485):223. DOI: 10.1136/bmj.38308.477650.63.
Barone-Adesi F, Chapman RS, Silverman DT, et al. Risk of lung cancer associated with domestic use of coal in Xuanwei, China: retrospective cohort study. BMJ 2012;345:e5414. DOI: 10.1136/bmj.e5414.
Olsson AC, Gustavsson P, Kromhout H, et al. Exposure to diesel motor exhaust and lung cancer risk in a pooled analysis from case-control studies in Europe and Canada. Am J Respir Crit Care Med 2011;183(7):941-8. DOI: 10.1164/rccm.201006-0940OC.
Raaschou-Nielsen O, Andersen ZJ, Beelen R, et al. Air pollution and lung cancer incidence in 17 European cohorts: prospective analyses from the European Study of Cohorts for Air Pollution Effects (ESCAPE). Lancet Oncol 2013;14(9):813-22. DOI: 10.1016/S1470-2045(13)70279-1.
Huang YJ, Huang TW, Lin FH, Chung CH, Tsao CH, Chien WC. Radiation Therapy for Invasive Breast Cancer Increases the Risk of Second Primary Lung Cancer: A Nationwide Population-Based Cohort Analysis. J Thorac Oncol 2017;12(5):782-790. DOI: 10.1016/j.jtho.2017.01.021.
Brenner DR, Boffetta P, Duell EJ, et al. Previous lung diseases and lung cancer risk: a pooled analysis from the International Lung Cancer Consortium. Am J Epidemiol 2012;176(7):573-85. DOI: 10.1093/aje/kws151.
Matakidou A, Eisen T, Houlston RS. Systematic review of the relationship between family history and lung cancer risk. Br J Cancer 2005;93(7):825-33. DOI: 10.1038/sj.bjc.6602769.
Kocher F, Hilbe W, Seeber A, et al. Longitudinal analysis of 2293 NSCLC patients: a comprehensive study from the TYROL registry. Lung Cancer 2015;87(2):193-200. DOI: 10.1016/j.lungcan.2014.12.006.
Hirshberg B, Biran I, Glazer M, Kramer MR. Hemoptysis: etiology, evaluation, and outcome in a tertiary referral hospital. Chest 1997;112(2):440-4. DOI: 10.1378/chest.112.2.440.
Chen HC, Jen YM, Wang CH, Lee JC, Lin YS. Etiology of vocal cord paralysis. ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec 2007;69(3):167-71. DOI: 10.1159/000099226.
Doyle TJ. Brain metastasis in the natural history of small-cell lung cancer: 1972-1979. Cancer 1982;50(4):752-4. DOI: 10.1002/1097-0142(19820815)50:4<752::aid-cncr2820500421>3.0.co;2-i.
Spiro SG, Gould MK, Colice GL, American College of Chest P. Initial evaluation of the patient with lung cancer: symptoms, signs, laboratory tests, and paraneoplastic syndromes: ACCP evidenced-based clinical practice guidelines (2nd edition). Chest 2007;132(3 Suppl):149S-160S. DOI: 10.1378/chest.07-1358.
Hiraki A, Ueoka H, Takata I, et al. Hypercalcemia-leukocytosis syndrome associated with lung cancer. Lung Cancer 2004;43(3):301-7. DOI: 10.1016/j.lungcan.2003.09.006.
Hansen O, Sorensen P, Hansen KH. The occurrence of hyponatremia in SCLC and the influence on prognosis: a retrospective study of 453 patients treated in a single institution in a 10-year period. Lung Cancer 2010;68(1):111-4. DOI: 10.1016/j.lungcan.2009.05.015.
Honnorat J, Antoine JC. Paraneoplastic neurological syndromes. Orphanet J Rare Dis 2007;2:22. DOI: 10.1186/1750-1172-2-22.
Silvestri GA, Gonzalez AV, Jantz MA, et al. Methods for staging non-small cell lung cancer: Diagnosis and management of lung cancer, 3rd ed: American College of Chest Physicians evidence-based clinical practice guidelines. Chest 2013;143(5 Suppl):e211S-e250S. DOI: 10.1378/chest.12-2355.
Gould MK, Kuschner WG, Rydzak CE, et al. Test performance of positron emission tomography and computed tomography for mediastinal staging in patients with non-small-cell lung cancer: a meta-analysis. Ann Intern Med 2003;139(11):879-92. DOI: 10.7326/0003-4819-139-11-200311180-00013.
De Wever W, Vankan Y, Stroobants S, Verschakelen J. Detection of extrapulmonary lesions with integrated PET/CT in the staging of lung cancer. Eur Respir J 2007;29(5):995-1002. DOI: 10.1183/09031936.00119106.
Burns DM. Primary prevention, smoking, and smoking cessation: implications for future trends in lung cancer prevention. Cancer 2000;89(11 Suppl):2506-9. DOI: 10.1002/1097-0142(20001201)89:11+<2506::aid-cncr33>3.3.co;2-#.
Halpern MT, Khan ZM, Young TL, Battista C. Economic model of sustained-release bupropion hydrochloride in health plan and work site smoking-cessation programs. Am J Health Syst Pharm 2000;57(15):1421-9. DOI: 10.1093/ajhp/57.15.1421.
Halpern MT, Gillespie BW, Warner KE. Patterns of absolute risk of lung cancer mortality in former smokers. J Natl Cancer Inst 1993;85(6):457-64. DOI: 10.1093/jnci/85.6.457.
Goldstraw P, Chansky K, Crowley J, et al. The IASLC Lung Cancer Staging Project: Proposals for Revision of the TNM Stage Groupings in the Forthcoming (Eighth) Edition of the TNM Classification for Lung Cancer. J Thorac Oncol 2016;11(1):39-51. DOI: 10.1016/j.jtho.2015.09.009.
National Lung Screening Trial Research T, Aberle DR, Adams AM, et al. Reduced lung-cancer mortality with low-dose computed tomographic screening. N Engl J Med 2011;365(5):395-409. DOI: 10.1056/NEJMoa1102873.
de Koning HJ, van der Aalst CM, de Jong PA, et al. Reduced Lung-Cancer Mortality with Volume CT Screening in a Randomized Trial. N Engl J Med 2020;382(6):503-513. DOI: 10.1056/NEJMoa1911793.
Infante M, Cavuto S, Lutman FR, et al. Long-Term Follow-up Results of the DANTE Trial, a Randomized Study of Lung Cancer Screening with Spiral Computed Tomography. Am J Respir Crit Care Med 2015;191(10):1166-75. DOI: 10.1164/rccm.201408-1475OC.
Humphrey LL, Deffebach M, Pappas M, et al. Screening for lung cancer with low-dose computed tomography: a systematic review to update the US Preventive services task force recommendation. Ann Intern Med 2013;159(6):411-420. DOI: 10.7326/0003-4819-159-6-201309170-00690.
Becker N, Motsch E, Gross ML, et al. Randomized Study on Early Detection of Lung Cancer with MSCT in Germany: Results of the First 3 Years of Follow-up After Randomization. J Thorac Oncol 2015;10(6):890-6. DOI: 10.1097/JTO.0000000000000530.
Field JK, Duffy SW, Baldwin DR, et al. UK Lung Cancer RCT Pilot Screening Trial: baseline findings from the screening arm provide evidence for the potential implementation of lung cancer screening. Thorax 2016;71(2):161-70. DOI: 10.1136/thoraxjnl-2015-207140.
Pastorino U, Rossi M, Rosato V, et al. Annual or biennial CT screening versus observation in heavy smokers: 5-year results of the MILD trial. Eur J Cancer Prev 2012;21(3):308-15. DOI: 10.1097/CEJ.0b013e328351e1b6.
Sadate A, Occean BV, Beregi JP, et al. Systematic review and meta-analysis on the impact of lung cancer screening by low-dose computed tomography. Eur J Cancer 2020;134:107-114. DOI: 10.1016/j.ejca.2020.04.035.
Jaklitsch MT, Jacobson FL, Austin JH, et al. The American Association for Thoracic Surgery guidelines for lung cancer screening using low-dose computed tomography scans for lung cancer survivors and other high-risk groups. J Thorac Cardiovasc Surg 2012;144(1):33-8. DOI: 10.1016/j.jtcvs.2012.05.060.
Wolf AMD, Oeffinger KC, Shih TY, et al. Screening for lung cancer: 2023 guideline update from the American Cancer Society. CA Cancer J Clin 2024;74(1):50-81. DOI: 10.3322/caac.21811.
Mazzone PJ, Silvestri GA, Patel S, et al. Screening for Lung Cancer: CHEST Guideline and Expert Panel Report. Chest 2018;153(4):954-985. DOI: 10.1016/j.chest.2018.01.016.
Wood DE, Kazerooni EA, Aberle D, et al. NCCN Guidelines(R) Insights: Lung Cancer Screening, Version 1.2022. J Natl Compr Canc Netw 2022;20(7):754-764. DOI: 10.6004/jnccn.2022.0036.
Force USPST, Krist AH, Davidson KW, et al. Screening for Lung Cancer: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement. JAMA 2021;325(10):962-970. DOI: 10.1001/jama.2021.1117.
Fedewa SA, Bandi P, Smith RA, Silvestri GA, Jemal A. Lung Cancer Screening Rates During the COVID-19 Pandemic. Chest 2022;161(2):586-589. DOI: 10.1016/j.chest.2021.07.030.
Manyak A, Seaburg L, Bohreer K, Kirtland SH, Hubka M, Gerbino AJ. Invasive Procedures Associated With Lung Cancer Screening in Clinical Practice. Chest 2023;164(2):544-555. DOI: 10.1016/j.chest.2023.02.010.
Sakoda LC, Rivera MP, Zhang J, et al. Patterns and Factors Associated With Adherence to Lung Cancer Screening in Diverse Practice Settings. JAMA Netw Open 2021;4(4):e218559. DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2021.8559.
Kim RY, Rendle KA, Mitra N, et al. Racial Disparities in Adherence to Annual Lung Cancer Screening and Recommended Follow-Up Care: A Multicenter Cohort Study. Ann Am Thorac Soc 2022;19(9):1561-1569. DOI: 10.1513/AnnalsATS.202111-1253OC.

Okunma: 60

Kaynaklar

Bray F, Laversanne M, Sung H, et al. Global cancer statistics 2022: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin 2024;74(3):229-263. DOI: 10.3322/caac.21834.

Alberg AJ, Samet JM. Epidemiology of lung cancer. Chest 2003;123(1 Suppl):21S-49S. DOI: 10.1378/chest.123.1_suppl.21s.

Adler I. Primary malignant growths of the lungs and bronchi; a pathological and clinical study. London,: Longmans, Green, 1912.

Pearl R. Tobacco Smoking and Longevity. Science 1938;87(2253):216-7. DOI: 10.1126/science.87.2253.216.

Doll R, Hill AB. Smoking and carcinoma of the lung; preliminary report. Br Med J 1950;2(4682):739-48. DOI: 10.1136/bmj.2.4682.739.

Wynder EL, Graham EA. Etiologic factors in bronchiogenic carcinoma with special reference to industrial exposures; report of eight hundred fifty-seven proved cases. AMA Arch Ind Hyg Occup Med 1951;4(3):221-35. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14867935).

Samet JM. Health benefits of smoking cessation. Clin Chest Med 1991;12(4):669-79. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1747986).

Samet JM, Wiggins CL, Humble CG, Pathak DR. Cigarette smoking and lung cancer in New Mexico. Am Rev Respir Dis 1988;137(5):1110-3. DOI: 10.1164/ajrccm/137.5.1110.

van Loon AJ, Kant IJ, Swaen GM, Goldbohm RA, Kremer AM, van den Brandt PA. Occupational exposure to carcinogens and risk of lung cancer: results from The Netherlands cohort study. Occup Environ Med 1997;54(11):817-24. DOI: 10.1136/oem.54.11.817.

Darby S, Hill D, Auvinen A, et al. Radon in homes and risk of lung cancer: collaborative analysis of individual data from 13 European case-control studies. BMJ 2005;330(7485):223. DOI: 10.1136/bmj.38308.477650.63.

Barone-Adesi F, Chapman RS, Silverman DT, et al. Risk of lung cancer associated with domestic use of coal in Xuanwei, China: retrospective cohort study. BMJ 2012;345:e5414. DOI: 10.1136/bmj.e5414.

Olsson AC, Gustavsson P, Kromhout H, et al. Exposure to diesel motor exhaust and lung cancer risk in a pooled analysis from case-control studies in Europe and Canada. Am J Respir Crit Care Med 2011;183(7):941-8. DOI: 10.1164/rccm.201006-0940OC.

Raaschou-Nielsen O, Andersen ZJ, Beelen R, et al. Air pollution and lung cancer incidence in 17 European cohorts: prospective analyses from the European Study of Cohorts for Air Pollution Effects (ESCAPE). Lancet Oncol 2013;14(9):813-22. DOI: 10.1016/S1470-2045(13)70279-1.

Huang YJ, Huang TW, Lin FH, Chung CH, Tsao CH, Chien WC. Radiation Therapy for Invasive Breast Cancer Increases the Risk of Second Primary Lung Cancer: A Nationwide Population-Based Cohort Analysis. J Thorac Oncol 2017;12(5):782-790. DOI: 10.1016/j.jtho.2017.01.021.

Brenner DR, Boffetta P, Duell EJ, et al. Previous lung diseases and lung cancer risk: a pooled analysis from the International Lung Cancer Consortium. Am J Epidemiol 2012;176(7):573-85. DOI: 10.1093/aje/kws151.

Matakidou A, Eisen T, Houlston RS. Systematic review of the relationship between family history and lung cancer risk. Br J Cancer 2005;93(7):825-33. DOI: 10.1038/sj.bjc.6602769.

Kocher F, Hilbe W, Seeber A, et al. Longitudinal analysis of 2293 NSCLC patients: a comprehensive study from the TYROL registry. Lung Cancer 2015;87(2):193-200. DOI: 10.1016/j.lungcan.2014.12.006.

Hirshberg B, Biran I, Glazer M, Kramer MR. Hemoptysis: etiology, evaluation, and outcome in a tertiary referral hospital. Chest 1997;112(2):440-4. DOI: 10.1378/chest.112.2.440.

Chen HC, Jen YM, Wang CH, Lee JC, Lin YS. Etiology of vocal cord paralysis. ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec 2007;69(3):167-71. DOI: 10.1159/000099226.

Doyle TJ. Brain metastasis in the natural history of small-cell lung cancer: 1972-1979. Cancer 1982;50(4):752-4. DOI: 10.1002/1097-0142(19820815)50:4<752::aid-cncr2820500421>3.0.co;2-i.

Hiraki A, Ueoka H, Takata I, et al. Hypercalcemia-leukocytosis syndrome associated with lung cancer. Lung Cancer 2004;43(3):301-7. DOI: 10.1016/j.lungcan.2003.09.006.

Hansen O, Sorensen P, Hansen KH. The occurrence of hyponatremia in SCLC and the influence on prognosis: a retrospective study of 453 patients treated in a single institution in a 10-year period. Lung Cancer 2010;68(1):111-4. DOI: 10.1016/j.lungcan.2009.05.015.

Honnorat J, Antoine JC. Paraneoplastic neurological syndromes. Orphanet J Rare Dis 2007;2:22. DOI: 10.1186/1750-1172-2-22.

Silvestri GA, Gonzalez AV, Jantz MA, et al. Methods for staging non-small cell lung cancer: Diagnosis and management of lung cancer, 3rd ed: American College of Chest Physicians evidence-based clinical practice guidelines. Chest 2013;143(5 Suppl):e211S-e250S. DOI: 10.1378/chest.12-2355.

Gould MK, Kuschner WG, Rydzak CE, et al. Test performance of positron emission tomography and computed tomography for mediastinal staging in patients with non-small-cell lung cancer: a meta-analysis. Ann Intern Med 2003;139(11):879-92. DOI: 10.7326/0003-4819-139-11-200311180-00013.

De Wever W, Vankan Y, Stroobants S, Verschakelen J. Detection of extrapulmonary lesions with integrated PET/CT in the staging of lung cancer. Eur Respir J 2007;29(5):995-1002. DOI: 10.1183/09031936.00119106.

Burns DM. Primary prevention, smoking, and smoking cessation: implications for future trends in lung cancer prevention. Cancer 2000;89(11 Suppl):2506-9. DOI: 10.1002/1097-0142(20001201)89:11+<2506::aid-cncr33>3.3.co;2-#.

Halpern MT, Khan ZM, Young TL, Battista C. Economic model of sustained-release bupropion hydrochloride in health plan and work site smoking-cessation programs. Am J Health Syst Pharm 2000;57(15):1421-9. DOI: 10.1093/ajhp/57.15.1421.

Halpern MT, Gillespie BW, Warner KE. Patterns of absolute risk of lung cancer mortality in former smokers. J Natl Cancer Inst 1993;85(6):457-64. DOI: 10.1093/jnci/85.6.457.

Goldstraw P, Chansky K, Crowley J, et al. The IASLC Lung Cancer Staging Project: Proposals for Revision of the TNM Stage Groupings in the Forthcoming (Eighth) Edition of the TNM Classification for Lung Cancer. J Thorac Oncol 2016;11(1):39-51. DOI: 10.1016/j.jtho.2015.09.009.

National Lung Screening Trial Research T, Aberle DR, Adams AM, et al. Reduced lung-cancer mortality with low-dose computed tomographic screening. N Engl J Med 2011;365(5):395-409. DOI: 10.1056/NEJMoa1102873.

de Koning HJ, van der Aalst CM, de Jong PA, et al. Reduced Lung-Cancer Mortality with Volume CT Screening in a Randomized Trial. N Engl J Med 2020;382(6):503-513. DOI: 10.1056/NEJMoa1911793.

Infante M, Cavuto S, Lutman FR, et al. Long-Term Follow-up Results of the DANTE Trial, a Randomized Study of Lung Cancer Screening with Spiral Computed Tomography. Am J Respir Crit Care Med 2015;191(10):1166-75. DOI: 10.1164/rccm.201408-1475OC.

Humphrey LL, Deffebach M, Pappas M, et al. Screening for lung cancer with low-dose computed tomography: a systematic review to update the US Preventive services task force recommendation. Ann Intern Med 2013;159(6):411-420. DOI: 10.7326/0003-4819-159-6-201309170-00690.

Becker N, Motsch E, Gross ML, et al. Randomized Study on Early Detection of Lung Cancer with MSCT in Germany: Results of the First 3 Years of Follow-up After Randomization. J Thorac Oncol 2015;10(6):890-6. DOI: 10.1097/JTO.0000000000000530.

Field JK, Duffy SW, Baldwin DR, et al. UK Lung Cancer RCT Pilot Screening Trial: baseline findings from the screening arm provide evidence for the potential implementation of lung cancer screening. Thorax 2016;71(2):161-70. DOI: 10.1136/thoraxjnl-2015-207140.

Pastorino U, Rossi M, Rosato V, et al. Annual or biennial CT screening versus observation in heavy smokers: 5-year results of the MILD trial. Eur J Cancer Prev 2012;21(3):308-15. DOI: 10.1097/CEJ.0b013e328351e1b6.

Sadate A, Occean BV, Beregi JP, et al. Systematic review and meta-analysis on the impact of lung cancer screening by low-dose computed tomography. Eur J Cancer 2020;134:107-114. DOI: 10.1016/j.ejca.2020.04.035.

Jaklitsch MT, Jacobson FL, Austin JH, et al. The American Association for Thoracic Surgery guidelines for lung cancer screening using low-dose computed tomography scans for lung cancer survivors and other high-risk groups. J Thorac Cardiovasc Surg 2012;144(1):33-8. DOI: 10.1016/j.jtcvs.2012.05.060.

Wolf AMD, Oeffinger KC, Shih TY, et al. Screening for lung cancer: 2023 guideline update from the American Cancer Society. CA Cancer J Clin 2024;74(1):50-81. DOI: 10.3322/caac.21811.

Mazzone PJ, Silvestri GA, Patel S, et al. Screening for Lung Cancer: CHEST Guideline and Expert Panel Report. Chest 2018;153(4):954-985. DOI: 10.1016/j.chest.2018.01.016.

Wood DE, Kazerooni EA, Aberle D, et al. NCCN Guidelines(R) Insights: Lung Cancer Screening, Version 1.2022. J Natl Compr Canc Netw 2022;20(7):754-764. DOI: 10.6004/jnccn.2022.0036.

Force USPST, Krist AH, Davidson KW, et al. Screening for Lung Cancer: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement. JAMA 2021;325(10):962-970. DOI: 10.1001/jama.2021.1117.

Fedewa SA, Bandi P, Smith RA, Silvestri GA, Jemal A. Lung Cancer Screening Rates During the COVID-19 Pandemic. Chest 2022;161(2):586-589. DOI: 10.1016/j.chest.2021.07.030.

Manyak A, Seaburg L, Bohreer K, Kirtland SH, Hubka M, Gerbino AJ. Invasive Procedures Associated With Lung Cancer Screening in Clinical Practice. Chest 2023;164(2):544-555. DOI: 10.1016/j.chest.2023.02.010.

Sakoda LC, Rivera MP, Zhang J, et al. Patterns and Factors Associated With Adherence to Lung Cancer Screening in Diverse Practice Settings. JAMA Netw Open 2021;4(4):e218559. DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2021.8559.

Kim RY, Rendle KA, Mitra N, et al. Racial Disparities in Adherence to Annual Lung Cancer Screening and Recommended Follow-Up Care: A Multicenter Cohort Study. Ann Am Thorac Soc 2022;19(9):1561-1569. DOI: 10.1513/AnnalsATS.202111-1253OC.

İlişkili Yazılar